Pasen in Portugal heeft weinig te maken met eieren, konijntjes en veren in verschillende kleuren. In plaats daarvan heeft het alles te maken met religie en tradities. Pasen wordt een hele week gevierd en is voor het grootste deel een plechtige aangelegenheid. Deze week wordt Semana Santa genoemd.
Deze tijd van het jaar is de perfecte tijd om Portugal te bezoeken. Het weer wordt warmer en bijna elke dag gebeurt er iets bijzonders tijdens Semana Santa. Het religieuze erfgoed en de tradities worden op verschillende manieren in ere gehouden. Er zijn veel lokale variaties, maar ze zijn allemaal leuk en interessant om naar te kijken en misschien zelfs om er deel van uit te maken.
Semana Santa, de heilige week voor Pasen
Semana Santa is een belangrijke week voor de katholieken in Portugal.
Het verhaal van Semana Santa vindt zijn oorsprong in de middeleeuwen. Religieuze katholieken gingen naar de kerk met olijftakken of palmtakken en lieten de takken zegenen. Na de heilige mis werden ze vervolgens in hun eigen huis opgezet, geluk en Gods zegen zouden over het huis moeten zijn.
De Semana Santa begint traditioneel op Palmzondag, de naam heeft waarschijnlijk te maken met het gebruik van de palmtak. Semana Santa in Portugal eindigt met de wederopstanding van Jezus op paaszondag.
De eerste drie dagen van de heilige week zijn stille paasdagen. Van maandag tot en met woensdag wordt Semana Santa in stilte gevierd, om alvast in de stemming te komen voor het paasweekend.
Witte donderdag
Op Witte Donderdag is ook het Laatste Avondmaal van Jezus met zijn twaalf apostelen belangrijk in Portugal. Veel mensen gaan ’s avonds naar de kerk en nemen deel aan het avondmaal.
Sexta Feira Santa – Goede Vrijdag
Goede Vrijdag wordt ook vrij rustig in acht genomen. Er zijn geen grote feesten. Op deze dag komen gezinnen samen voor een maaltijd die traditioneel geen vlees bevat.
Paaszondag
Op Paaszondag gaat in elke stad en dorp een processie door de straten om mensen te begroeten bij de opstanding van Christus. In sommige dorpen kun je kleine processies naar de huizen van mensen zien gaan met een beeldje van Jezus, wat vreugde en zegeningen zou brengen.
Traditioneel eten tijdens Pasen
Waar Nederlanders de traditie kennen om op 1e of 2de paasdag een paasbrunch te hebben, beginnen de Portugezen op Goede Vrijdag met traditioneel paaseten.
Bacalhau en lamsvlees
Net zoals op kerstavond verschijnt bij veel Portugese families ook op Goede Vrijdag bacalhau op het menu. Op deze nationale feestdag mag er volgens het Katholieke geloof namelijk geen vlees gegeten worden. Bacalhau is een gedroogde en gezouten vis die voorkomt in honderden Portugese gerechten. Met room, port of gekookte eieren? Deze vis smaakt altijd.
Op eerste paasdag maakt de bacalhau plaats voor vlees. Dan komt er voornamelijk de geur van lamsvlees uit de Portugese keukens.
Folar en pão-de-ló
In Nederland hebben wij met Pasen speciaal paasbrood. De Portugezen eten daarvoor in de plaats folar. Dit is een cake die traditioneel versierd is met hardgekookte en ongepelde eieren. Wanneer je tegen Pasen een pastelaria of supermarkt inloopt, vindt je er nog veel meer varianten op deze Portugese paascake. Traditioneel werd dit op paaszondag als offer aan de bezoekende priester geschonken.
Het recept van Folar brood stamt van het laatste avondmaal van Jezus en in de meeste regio’s wordt het gemaakt als een zoet brood. In andere regio’s maken de Portugezen er juist weer een hartig brood van met allerlei heerlijke vleeswaren.
Ook pão-de-ló wordt graag gegeten tijdens de paasdagen. Deze luchtige cake is wel het hele jaar door te koop, maar is extra favoriet tijdens Pasen.
Zoete amandelen, paaseitjes en chocola
Portugezen zijn dol op zoet en dat zie je zeker terug tijdens een paasvakantie in Portugal. Zo zal je op veel plaatsen gesuikerde amandelen (Amêndoa Tipo Francês) tegenkomen.
Behalve deze kleurrijke snoepjes horen ook amandelen met een chocoladejasje er echt bij tijdens een Portugees Pasen. Hou je van een wit, melk of puur chocolade laagje? Ze zijn er in al deze variaties. Dat geldt ook voor onze paasfavoriet: heel veel chocola. Net als in Nederland is er in Portugal voor Pasen een enorme keuze uit allerlei chocolade-eieren en chocoladepaashazen.
Festa da Mãe Soberana in Loulé
Ben je in de week voor Pasen in de regio? Kom dan in deze periode naar Loulé en beleef samen met de Portugezen de Semana Santa.
Elk jaar houdt Loulé een feestelijk festival ter ere van de patroonheilige van de stad, de Soevereine Moeder, Onze Lieve Vrouw van Barmhartigheid. Deze viering wordt beschouwd als het grootste religieuze festival ten zuiden van Fatima.
Het ‘Kleine Feest’ begint op Paaszondag met een processie om het standbeeld van de patroonheilige van zijn heiligdom in de Onze-Lieve-Vrouwekerk naar de Kerk van São Francisco te dragen. Het beeld blijft in de kerk van São Francisco tot het ‘Grote Feest’ twee weken.
Dit belangrijke religieuze festival trekt duizenden pelgrims naar Loulé, die de optocht naar de Onze-Lieve-Vrouwekerk komen volgen om de hoogmis te horen.
Meer informatie over het Festa da Mãe Soberana in Loulé vindt je op deze Facebookpagina.
Let op: op Goede Vrijdag en 1e Paasdag zijn vele winkels en musea gesloten.
Fijne Paasdagen! / Feliz Páscoa!