Op 25 april wordt jaarlijks in Portugal de ‘Dag van de Vrijheid’ (Dia da Liberdade / Dia do 25 de Abril) gevierd. Dit is een officiële nationale feestdag waarop de Anjerrevolutie van 1974 wordt herdacht.
De Anjerrevolutie of Revolução dos Cravos was een grotendeels bloedeloze militaire staatsgreep die plaatsvond in Portugal in 1974.
Anjerrevolutie
De voorgeschiedenis van deze revolutie begon al in 1926. De democratische regering die de Portugese monarchie in 1910 had vervangen werd omver geworpen. Militaire officieren met linkse neigingen waren het brein achter de staatsgreep als reactie op het ontslag van een Portugese generaal die zich had uitgesproken tegen het Portugese koloniale beleid.
Twee jaar later werd António de Oliveira Salazar de machtigste man van Portugal. Hij werd namelijk aangesteld als minister van Economische Zaken en had daarmee onbeperkte controle over de Portugese staatskas. Zijn macht groeide toen hij in 1932 minister-president werd en dictatoriale bevoegdheden kreeg.
In 1968 werd Salazar, die een beroerte had gekregen, opgevolgd door Marcello Caetano. In de praktijk veranderde er niet veel aan het dictatoriale bewind. De banden met de VS werden verder versterkt, maar op het gebied van het kolonialisme bleef veel strijd bestaan. Gedurende de jaren ´70 raakte Portugal langzaam maar zeker in verval. Het land verarmde en de weerstand tegen het autoritaire en autocratische bewind van Caetano groeide.
Militaire staatsgreep
Uiteindelijk waren het de koloniale oorlogen die de aanleiding voor de revolutie vormden. De economische crisis van de jaren ’70 sloeg ook in Portugal hard toe, waardoor de onvrede toenam. Daarnaast liepen de kosten van de oorlogen in Afrika verder op. De uitzichtloosheid van de oorlogen bracht een aantal legerkapiteins ertoe een verzetsbeweging, de Movimento das Forças Armadas (MFA), op te richten. De MFA kreeg steeds meer steun en begon actief een coup te plannen, die zou plaatsvinden op 25 april 1974.
Eurovisie Songfestival
Op 24 april 1974 werd door een radiostation het liedje uitgezonden waarmee Portugal dat jaar had meegedaan aan het Eurovisie songfestival. Dat was het signaal voor de coupplegers om in actie te komen. Militairen die zich hadden aangesloten bij de MFA bezetten gedurende de nacht strategische posities zoals radio- en televisiestations en vliegvelden. Net na middernacht werd opnieuw een afgesproken nummer uitgezonden via de satellietverbinding zodat het ook in de overzeese gebieden was te horen. Hierbij is de coupe officieel begonnen en worden alle strategische punten in het land bezet.
25 April 1974
In de vroege uren van 25 april 1974 begon de Anjerrevolutie in de Portugese stad Lissabon. De strijdkrachten overweldigden de regering snel en veroorzaakten spontane demonstraties op straat, waarbij burgers naar buiten renden om zich onder de soldaten te mengen, ondanks orders om binnen te blijven.
Een van die plaatsen was de bloemenmarkt van Lissabon, die toen rijkelijk gevuld was met anjers. Sommige militairen stopten deze bloemen in hun geweerlopen, een beeld dat over de hele wereld op televisie werd vertoond. Dit zou de oorsprong zijn van de naam van deze “Anjerrevolutie”.
Zes uur later gaf het regime van Caetano toe. Caetano vond zijn toevlucht in het belangrijkste militaire politiebureau van Lissabon aan de Largo do Carmo. Dit gebouw werd omsingeld door de MFA, die hem onder druk zette om de macht aan generaal Spínola af te staan. Zowel Caetano (de premier) als Américo Thomaz (de president) vluchtten naar Brazilië. Caetano bracht de rest van zijn leven door in Brazilië, terwijl Thomaz een paar jaar later terugkeerde naar Portugal.
Na de staatsgreep werd Portugal weer officieel een republiek. Er werden diverse democratische hervormingen doorgevoerd, de overzeese kolonies kregen hun onafhankelijkheid en er vond een economische heropleving plaats door goede betrekkingen met de Europese Unie.
Nationale feestdag
25 april is voor Portugal een nationale feestdag geworden. Een dag waar met trots de inzet en het doorzettingsvermogen van het Portugese volk word gevierd.
Ben je op 25 april in Portugal, meng je dan zeker onder de feestvierende Portugezen en beleef deze bijzondere feestdag samen met hen!
